نمیخواهم با آمار پزشکی قانونی از نزاعهای خیابانی نوشته را آغاز کنم. هرکس بخواهد، با جست وجویی کوتاه در اینترنت میتواند آن را ببیند و بخواند. اگر به همین کلامهای معمولی که برای ما عادی شده اند توجه کنیم، کافی است. چه بسیار میشنویم، از آدمهای بسیار، کلماتی از این جنس: یکی گفت، چهار تا گذاشتم توی کاسه اش؛ یکی زد، دوتا خورد؛ دارم برایش؛ مگر جایی سر و کارش به من نیفتد، یکی را هشت تا حساب میکنم با او. این همه اتودهایی است که برای انتقام میزنیم. برای تسویه بدیهایی که فکر میکنیم در حق ما شده است و ما حساب و کتاب میکنیم و مکتوب در ذهن، تا در زمانی با تسویه آن، انتقام خود را گرفته باشیم.
این هم میشود یک بار سنگین که مدام بر دوش میکشیم. خیلیها اصلا شاید دیگر گذرشان به شهر ما نیفتد، چه رسد به خیابان و خانه و محل کار ما. بار، اما همچنان بر شانه ما میماند. آیا هیچ خردمندی باری چنین را بر شانه اش تحمل میکند؟! واقعا چه فکر میکنیم برخی از ما که در انتقام کشی عطشی سیری ناپذیر داریم؟
خدا بیامرزد آیت ا... مجتهدی را. پیرمرد پرهیز میداد همه را از این بیماری انتقام گیری؛ به ویژه جوانان را. میگفت: «یکی از کارهای جاهلانه انتقام گرفتن است. به شکرانه اینکه خدا به تو قدرت داده است و میتوانی انتقام بگیری، انتقام نگیر و عفو کن. حالا او به شما بدیای کرده است؛ شما صرف نظر کن.» برای این گذشت هم ما به ازا تعریف میکرد به این بیان که «اگر صرف نظر کنی، خدا هم در قیامت صرف نظر میکند. ما این همه گناه کرده ایم؛ توقع داریم خدا ما را ببخشد و از ما بگذرد، اما کسی که به ما بدی کرده و آمده است و عذر خواهی هم میکند، حاضر نیستیم ببخشیم. انسان باید گذشت داشته باشد.»
با گذشت است که گذشتهها سفید میشود. در این سفیدی است که میشود درخشش انوار را دید. سخن آیت ا... حرف شخص او نیست. جان یافته از کلام پیامبر بزرگوار خداست که به «رسول رحمت (ص)» نام بردارند. ایشان به این کلام غنی شده به وعده صادق الهی، ما را به گذشت میخوانند که «مَن یَعْفُ یَعْفُ ا... عَنهُ؛ هر کس عفو و گذشت داشته باشد، خدا نیز از او گذشت خواهد کرد.»
فکر میکنم اگر به جای حساب و کتاب با دیگران، با خود به محاسبه بنشینیم و ببینیم که چقدر به گذشت خداوندی محتاجیم، قطعا خود به گذشت از دیگران برخواهیم خاست. این هم فقط در حوزه روابط فردی نیست. در زیست اجتماعی و ملی خود هم به روحیه گذشت نیاز داریم. حتی بیشتر از احتیاجات فردی. امروز هم که برخی رو ترش میکنند در چهره هم، به این خصلت اخلاقی احتیاج ما بیشتر است. ببخشیم تا بخشیده شویم. زندگی با سبک باری خیلی بهتر است. یک بار هم که شده امتحان کنیم؛ اگر بهتر نبود، اگر حال دل و جامعه ما بهتر نشد، به جای دولا پهنا، ده لا پهنا حساب کنیم.